Luận văn Xác định nhu cầu năng lượng cho duy trì và tăng khối lượng ở bò thịt lai

Nội dung text: Luận văn Xác định nhu cầu năng lượng cho duy trì và tăng khối lượng ở bò thịt lai

1. HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM NGUYỄN THỊ HƯỜNG XÁC ĐỊNH NHU CẦU NĂNG LƯỢNG CHO DUY TRÌ VÀ TĂNG KHỐI LƯỢNG Ở BÒ THỊT LAI Chuyên ngành: Chăn nuôi Mã số: 60.62.01.05 Người hướng dẫn khoa học: 1. GS.TS . Vũ Chí Cương 2. PGS.TS. Bùi Quang Tuấn NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2016
2. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung thực, khách quan và chưa từng dùng để bảo vệ lấy bất kỳ học vị nào. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã được cám ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn này đều được chỉ rõ nguồn gốc. Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Hường i
3. LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, chỉ bảo tận tình của các thầy cô giáo, sự giúp đỡ, động viên của bạn bè, đồng nghiệp và gia đình. Nhân dịp hoàn thành luận văn, cho phép tôi được bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới GS.Vũ Chí Cương và PGS.TS Bùi Quang Tuấn đã tận tình hướng dẫn, dành nhiều công sức, thời gian và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban Giám đốc, Ban Quản lý đào tạo, Bộ môn Dinh Dưỡng, Khoa Chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản - Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, thực hiện đề tài và hoàn thành luận văn. Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi về mọi mặt, động viên khuyến khích tôi hoàn thành luận văn./. Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Hường ii
4. MỤC LỤC Lời cam đoan ..................................................................................................................... i Lời cảm ơn ........................................................................................................................ ii Mục lục ........................................................................................................................... iii Danh mục chữ viết tắt ....................................................................................................... v Danh mục các bảng .......................................................................................................... vi Danh mục đồ thị .............................................................................................................. vii Danh mục hình ................................................................................................................ vii Trích yếu luận văn ......................................................................................................... viii Thesis Abstract ................................................................................................................. x Phần 1. Mở đầu ............................................................................................................... 1 1.1. Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................................... 1 1.2. Mục đích của đề tài ............................................................................................. 1 1.3. Ý nghĩa của đề tài ............................................................................................... 2 1.3.1. Ý nghĩa khoa học ................................................................................................ 2 1.3.2. Ý nghĩa thực tiễn ................................................................................................ 2 Phần 2. Tổng quan tài liệu ............................................................................................. 2 2.1. Nhu cầu năng lượng cho bò thịt và các yếu tố ảnh hưởng ................................. 3 2.1.1. Nhu cầu năng lượng cho duy trì ......................................................................... 4 2.1.2. Nhu cầu năng lượng cho tăng khối lượng .......................................................... 6 2.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu năng lượng cho duy trì ............................... 8 2.2. Tình hình nghiên cứu nhu cầu năng lượng cho bò thịt trong và ngoài nước ........................................................................................................ 10 2.2.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới ................................................................... 10 2.2.2. Tình hình nghiên cứu trong nước ..................................................................... 15 Phần 3. Vật liệu và phương pháp nghiên cứu ............................................................ 17 3.1. Địa điểm và thời gian nghiên cứu ..................................................................... 17 3.2. Đối tượng và vật liệu nghiên cứu ..................................................................... 17 3.3. Nội dung nghiên cứu ........................................................................................ 17 iii
5. 3.4. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 17 3.4.1. Xác định nhu cầu năng lượng cho duy trì và tăng khối lượng của bò thịt lai bằng thực nghiệm ........................................................................................ 17 3.4.2. Xác định nhu cầu năng lượng cho duy trì và tăng khối lượng của bò thịt lai từ các thí nghiệm đã công bố kết quả .......................................................... 26 Phần 4. Kết quả và thảo luận ....................................................................................... 28 4.1. Xác định nhu cầu năng lượng cho duy trì của bò thịt lai ........................................... 28 4.1.1. Xác định nhu cầu năng lượng cho duy trì của bò thịt lai bằng thực nghiệm ...................................................................................................... 28 4.1.2. Hiệu chỉnh nhu cầu năng lượng cho duy trì của bò thịt lai ............................... 33 4.1.3. Xác định nhu cầu năng lượng cho duy trì của bò thịt lai từ các thí nghiệm đã công bố kết quả .......................................................................... 37 4.2. Xác định nhu cầu năng lượng cho tăng khối lượng của bò thịt lai ................... 41 4.2.1. Xác định nhu cầu năng lượng cho tăng khối lượng của bò thịt lai bằng thực nghiệm ...................................................................................................... 41 4.2.2. Xác định nhu cầu năng lượng cho tăng khối lượng của bò thịt lai từ các thí nghiệm đã công bố kết quả ................................................................... 42 Phần 5. Kết luận và kiến nghị ...................................................................................... 54 5.1. Kết luận ............................................................................................................. 54 5.2. Kiến nghị .......................................................................................................... 54 Tài liệu tham khảo .......................................................................................................... 55 Phụ lục .......................................................................................................................... 62 iv
6. DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nghĩa tiếng việt ADF Xơ không tan trong môi trường axít Ash Khoáng tổng số (tro) CF Xơ thô CH4 Thể tích khí methane sinh ra (lít) CP Protein thô DE Năng lương tiêu hóa DM Vật chất khô EE Mỡ thô FHP Lượng nhiệt sản xuất ra khi đói GE Năng lượng thô Hệ số km Hệ số sử dụng năng lượng trao đổi cho duy trì HI Năng lượng gia nhiệt của khẩu phần (thức ăn) HP Lượng nhiệt sản xuất ra ME Năng lượng trao đổi MEg năng lượng trao đổi cho tăng khối lượng (Mj/kg tăng khối lượng) MEm Năng lượng trao đổi cho duy trì N Lượng nitơ bài tiết trong nước tiểu (g) NDF Xơ không tan trong môi trường trung tính NE Năng lượng thuần NEm Năng lượng thuần cho duy trì OM Chất hữu cơ P Độ tin cậy R2 Hệ số xác định VCO2 Thể tích CO2 thải ra (lít) VO2 Thể tích ô xy tiêu thụ (lít) v
7. DANH MỤC CÁC BẢNG # Bảng 2.1. Phương trình dùng để tính NEm (MJ/d) trong bốn hệ thống dinh dưỡng .......... 5 Bảng 2.2. Phương trình sử dụng để tính nhu cầu NE cho tăng trọng# ............................ 7 Bảng 2.3. Nhu cầu ME cho duy trì của bò thịt từ 4 hệ thống dinh dưỡng và từ các nghiên cứu của AFBI sử dụng số liệu từ buồng hô hấp (Giả sử khối lượng bò là 500kg và km = 0,71) ........................................................... 11 Bảng 2.4. Nhu cầu ME cho duy trì ở bò thịt được công bố trên thế giới từ 1989 ........ 12 Bảng 2.5. Nhu cầu ME cho duy trì ở bò thịt sinh trưởng được công bố trên thế giới từ 1989 ............................................................................................. 13 Bảng 3.1. Sơ đồ bố trí thí nghiệm 2 .............................................................................. 23 Bảng 3.2. Tóm tắt số liệu của 59 cá thể bò trong các thí nghiệm khác nhau ................ 26 Bảng 4.1. Kết quả trao đổi đói ở sáu bò thí nghiệm ...................................................... 28 Bảng 4.2. Kết quả trao đổi đói bình quân ở bò thí nghiệm ........................................... 29 Bảng 4.3. Kết quả tính nhu cầu năng lượng duy trì cho bò thịt lai trong thí nghiệm hiệu chỉnh 2 ...................................................................................... 34 Bảng 4.4. Kết quả tính nhu cầu năng lượng duy trì cho bò thịt lai trong thí nghiệm hiệu chỉnh 3 ...................................................................................... 36 Bảng 4.5. Kết quả tính nhu cầu năng lượng duy trì cho bò thịt lai từ số liệu vỗ béo của 59 cá thể bò ...................................................................................... 38 Bảng 4.6. Kết quả tính nhu cầu năng lượng duy trì cho bò thịt lai từ số liệu tổng hợp toàn bộ các thí nghiệm ........................................................................... 39 Bảng 4.7. Nhu cầu ME cho tăng khối lượng (Mj ME/kg tăng khối lượng) thí nghiệm2 ................................................................................................... 41 Bảng 4.8. Nhu cầu ME cho tăng khối lượng(Mj ME/kg tăng khối lượng) thí nghiệm 3 .................................................................................................. 42 Bảng 4.9. Nhu cầu năng lượng ME cho tăng khối lượng của bò thịt lai tính từ số liệu vỗ béo của 59 cá thể bò .......................................................................... 43 Bảng 4.10. Nhu cầu năng lượng ME cho tăng khối lượng của bò thịt lai ở tất cả các thí nghiệm nuôi dưỡng ............................................................................ 44 Bảng 4.11. Tổng nhu cầu năng lượng trao đổi (cho duy trì + sản xuất) lý thuyết và tổng nhu cầu năng lượng trao đổi (cho duy trì + sản xuất) từ nghiên cứu này .............................................................................................. 45 Bảng 4.12. Quan hệ giữa tăng khối lượng thực tế và các tổng ME lý thuyết ăn vào, tổng ME tính được trong nghiên cứu này ............................................. 47 Bảng 4.13. Quan hệ giữa các tổng ME lý thuyết ăn vào và tổng ME tính được trong nghiên cứu này .................................................................................... 50 vi
8. DANH MỤC ĐỒ THỊ Đồ thị 2.1. Quan hệ giữa khối lượng bò đực và nhu cầu ME cho duy trì tính theo 4 hệ thống dinh dưỡng ................................................................................... 6 Đồ thị 2.2. Quan hệ giữa khối lượng bò đực và MEg – năng lượng trao đổi cho tăng khối lượng (MJ/kg tăng khối lượng) tính từ 4 hệ thống dinh dưỡng ............................................................................................................. 7 Đồ thị 2.3. Quan hệ giữa lượng ME ăn vào và cân bằng năng lượng ở bò thịt ............. 11 Đồ thị 4.1. Tăng khối lượng tính theo nhu cầu năng lượng của bò Brahman Thái Lan ............................................................................................................... 48 Đồ thị 4.2. Tăng khối lượng tính theo nhu cầu năng lượng của bò địa phương Thái Lan....................................................................................................... 48 Đồ thị 4.3. Tăng khối lượng tính theo nhu cầu năng lượng của bò lai Thái Lan .......... 49 Đồ thị 4.4. Tăng khối lượng tính theo nhu cầu năng lượng của bò thịt của NRC,2000 .................................................................................................... 49 Đồ thị 4.5. Tăng khối lượng tính theo kết quả nghiên cứu của chúng tôi ..................... 50 Đồ thị 4.6. Tổng ME lý thuyết tính theo nhu cầu năng lượng của bò Brahman Thái Lan....................................................................................................... 51 Đồ thị 4.7. Tổng ME lý thuyết tính theo nhu cầu năng lượng của bò địa phương Thái Lan....................................................................................................... 51 Đồ thị 4.8. Tổng ME lý thuyết tính theo nhu cầu năng lượng của bò lai Thái Lan ....... 52 Đồ thị 4.9. Tổng ME lý thuyết tính theo nhu cầu năng lượng của bò thịt của NRC, 2000 ................................................................................................... 52 DANH MỤC HÌNH Hình 1. Phòng khí hậu học và bố trí thí ngiệm ......................................................... 19 vii
9. TRÍCH YẾU LUẬN VĂN Tên tác giả: Nguyễn Thị Hường Tên Luận văn: “Xác định nhu cầu năng lượng cho duy trì và tăng khối lượng ở bò thịt lai”. Ngành: Chăn nuôi Mã số: 60.62.01.05 Tên cơ sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam Mục đích nghiên cứu Xác định được nhu cầu năng lượng cho duy trì và tăng khối lượng ở bò thịt lai bằng phương pháp đo tổng nhiệt sản xuất trong buồng hô hấp và phân tích kết quả của các thí nghiệm về nuôi dưỡng bò thịt lai đã được tiến hành. Phương pháp nghiên cứu Đề tài có hai nội dung chính - Xác định nhu cầu năng lượng cho duy trì của bò thịt lai. - Xác định nhu cầu năng lượng cho tăng khối lượng của bò thịt lai. Nguyên vật liệu 06 bò đực Lai Sind, khối lượng bình quân 145,54kg, 14-15 tháng tuổi được sử dụng trong nghiên cứu và buồng hô hấp (Respiration chamber – Hãng Columbus – USA). Phương pháp nghiên cứu Phương pháp tiến hành đối với nội dung 1: Để xác định nhu cầu năng lượng duy trì cho bò thịt lai, chúng tôi sử dụng 6 bò đực Lai Sind, khối lượng bình quân 145,54kg, 14-15 tháng tuổi. Thí nghiệm được tiến hành theo 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 là giai đoạn để xác định nhiệt sản xuất ra (HP - Heat production). Giai đoạn 2 là giai đoạn để xác định nhu cầu cho duy trì hay nhiệt sản xuất lúc đói (Fasting heat production – FHP). Ở giai đoạn 2, gia súc thí nghiệm được đo FHP liên tục trong thời gian 2 ngày và giá trị trung bình của các lần đo này là nhu cầu cho duy trì của bò. Phương pháp tiến hành đối với nội dung 2: nội dung này chúng tôi vẫn sử dụng các số liệu ở nội dung 1 để phân tích và tính nhu cầu cho tăng khối lượng ở bò thịt lai. Kết quả chính và kết luận Nhu cầu năng lượng cho duy trì và tăng khối lượng ở bò thịt lai Việt Nam như 0,75 0,75 sau: MEm: 0,52 Mj/kgW , NEm: 0,367 Mj/kgW và ME cho tăng khối lượng: 27,487 Mj/kg tăng khối lượng. viii
10. DESERTATION ABSTRACT Master candidate: Nguyen Thi Huong Thesis title: “Determination of energy requirements for maintenance and growth of crossbred beef cattle”. Major: Animal Science Code: 60.62.01.05 Educational organization: Vietnam National University of Agriculture (VNUA) Research Objectives Determination of energy requirements for maintenance and growth of crossbred beef cattle using data from fasting heat production measured in the respiration chamber and data obtained from previous feeding trials. Materials and Methods This disertation contained two main issues - Determining the energy requirement for maintenance of crossbred beef cattle. - Determining the energy requirement for body weight gain of crossbred beef cattle. Materials 06 Lai Sind bulls with the average weight of 145,54kg, 14-15 months old and respiration chamber (Columbus-USA Company) were used in this study. Data from previous feeding experiments also were used for comparison and analysis. Research methods For determining the energy requirement for maintenance of crossbred beef cattle. 6 LaiSind bulls with the average weight of 145,54kg and 14-15 months old were used. The experiment contained 2 stages: In the first stage, heat production (HP) was determined, while in the second phase, fasting heat production or energy requirement for maintenance was continuously measured for 2 days to calculate the average value. For determining the energy requirement for body weight gain of crossbred beef cattle, all data including data obtained in determining the energy requirement for maintenance of crossbred beef cattle and data from a series of previous feeding experiments were used for analysis and comparison. Main findings and conclusions Net energy and motabolizable energy requirements for maintenance of crsossbred beef cattle of Vietnam were 0.367 Mj/kgW0.75 and 0.52 Mj/kgW0.75, respectively. Motabolizable energy requirement for body weight gain of crsossbred beef cattle of Vietnam was 27.487 Mj/kg weight gain. ix