Luận văn Nghiên cứu công nghệ đông lạnh bảo tồn tinh dịch chó Malinois

Nội dung text: Luận văn Nghiên cứu công nghệ đông lạnh bảo tồn tinh dịch chó Malinois

1. HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM ĐẶNG ĐÌNH THÀNH NGHIÊN CỨU CÔNG NGHỆ ĐÔNG LẠNH BẢO TỒN TINH DỊCH CHÓ MALINOIS Chuyên ngành: Chăn nuôi Mã số: 60.62.01.05 Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. Nguyễn Bá Mùi 2. TS. Đỗ Văn Thu NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2016
2. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung thực, khách quan và chưa từng dùng để bảo vệ lấy bất kỳ học vị nào. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã được cám ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn này đều được chỉ rõ nguồn gốc. Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Tác giả luận văn Đặng Đình Thành i
3. LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới hai người thầy của tôi PGS. TS. Nguyễn Bá Mùi và TS. Đỗ Văn Thu người đã hướng cho tôi những ý tưởng khoa học, tận tình hướng dẫn, truyền đạt kiến thức, giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin trân trọng cảm ơn tập thể phòng Sinh học tế bào sinh sản, Viện Công nghệ sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã tạo mọi điều kiện cho tôi hoàn thành khóa học và luận văn này. Tôi xin trân trọng cảm ơn tập thể cán bộ công nhân viên Cục Cảnh sát quản lý, huấn luyện và sử dụng động vật ngiệp vụ (K204) - Bộ Công an đã giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện nghiên cứu này. Tôi xin cảm ơn tất cả các thầy cô giáo Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã dạy dỗ, chia sẻ, động viên, giúp tôi vượt qua mọi khó khăn để hoàn thành tốt khóa học và nghiên cứu của mình. Cuối cùng, tôi xin tỏ lòng biết ơn đến bố mẹ, gia đình, bè bạn, những người luôn bên tôi, động viên, góp ý và tạo điều kiện tốt nhất cho tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu. Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Tác giả luận văn Đặng Đình Thành ii
4. MỤC LỤC Lời cam đoan ..................................................................................................................... i Lời cảm ơn ........................................................................................................................ ii Mục lục ........................................................................................................................... iii Danh mục các từ viết tắt .................................................................................................. vi Danh mục bảng ............................................................................................................... vii Danh mục hình ............................................................................................................... viii Danh mục sơ đồ ............................................................................................................... ix Trích yếu luận văn ............................................................................................................ x Thesis abstract .................................................................................................................. xi Phần 1. Mở đầu ............................................................................................................... 1 1.1. Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................................... 1 1.2. Mục tiêu .............................................................................................................. 2 1.3. Ý nghĩa khoa học của đề tài ................................................................................ 2 Phần 2. Tổng quan tài liệu ............................................................................................. 3 2.1. Tổng quan về chó Malinois ................................................................................ 3 2.2. Tinh dịch chó ...................................................................................................... 3 2.2.1. Tinh thanh ........................................................................................................... 4 2.2.2. Tinh trùng ........................................................................................................... 4 2.2.3. Hình thái- cấu tạo của tinh trùng. ...................................................................... 4 2.2.4. Đặc tính của tinh trùng chó. ................................................................................ 5 2.3. Một số chỉ tiêu sinh học tinh dịch chó ................................................................ 7 2.3.1. Lượng tinh dịch (Vml) ........................................................................................ 7 2.3.2. Hoạt lực tinh trùng (A%). ................................................................................... 8 2.3.3. Nồng độ tinh trùng (C) ....................................................................................... 9 2.3.4. Tinh trùng kỳ hình (K%) .................................................................................... 9 2.3.5. Tổng số tinh trùng tiến thẳng trong một lần lấy tinh (V.A.C) .......................... 10 2.3.6. Tỷ lệ tinh trùng sống (Ls%) .............................................................................. 10 iii
5. 2.4. Đặc điểm lý hoá của tinh dịch chó ................................................................... 11 2.4.1. Tỷ trọng của tinh dịch (d). ................................................................................ 11 2.4.2. Áp lực thẩm thấu (posm). ................................................................................. 11 2.4.3. Năng lực đệm của tinh dịch (β). ....................................................................... 11 2.4.4. Độ nhớt của tinh dịch.(η) .................................................................................. 11 2.4.5. pH của tinh dịch. ............................................................................................... 11 2.5. Nguyên tắc xây dựng môi trường đông lạnh bảo tồn tinh dịch chó ................. 12 2.6. Nghiên cứu môi trường đông lạnh bảo tồn tinh dịch chó ................................. 13 2.7. Thụ tinh nhân tạo cho chó ................................................................................ 15 2.7.1. Sơ lược về quá trình giao phối và phóng tinh. .................................................. 15 2.7.2. Các chu kỳ động dục của chó cái. .................................................................... 16 2.7.3. Thụ tinh nhân tạo. ............................................................................................. 17 2.8. Tình hình phát triển và sử dụng chó malinois tại Việt Nam ............................. 19 Phần 3. Vật liệu và phương pháp nghiên cứu ............................................................ 20 3.1. Địa điểm nghiên cứu ......................................................................................... 20 3.2. Thời gian nghiên cứu ........................................................................................ 20 3.3. Đối tượng nghiên cứu ....................................................................................... 20 3.4. Nội dung nghiên cứu ........................................................................................ 21 3.4.1. Đánh giá một số chỉ tiêu sinh học và tính chất lý hóa học của tinh dịch chó Malinois ..................................................................................................... 21 3.4.2. Nghiên cứu công nghệ đông lạnh tinh dịch chó Malinois và ứng dụng sản xuất tinh chó đông lạnh bảo tồn ở -196C.................................................. 21 3.4.3. Sản xuất tinh chó Malinois đông lạnh .............................................................. 21 3.5. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 22 3.5.1. Phương pháp lấy tinh ........................................................................................ 22 3.5.2. Phương pháp nghiên cứu sinh học tinh dịch chó .............................................. 22 3.5.3. Nghiên cứu môi trường bảo tồn ........................................................................ 23 3.5.4. Phương pháp xử lý số liệu ................................................................................ 29 Phần 4. Kết quả vào thảo luận ..................................................................................... 30 4.1. Sinh học tinh dịch chó Malinois ....................................................................... 30 4.1.1. Một số đặc điểm sinh học tinh dịch chó Malinois ............................................ 30 iv
6. 4.1.2. Tính chất lý hóa của tinh dịch chó Malinois .................................................... 35 4.2. Nghiên cứu hoàn thiện công nghệ đông lạnh tinh dịch chó và ứng dụng sản xuất tinh chó Malinois đông lạnh bảo tồn ở -196c ................................... 36 4.2.1. Tính chất hóa - lý của một số môi trường đông lạnh tinh dịch ........................ 36 4.2.2. Ảnh hưởng của glycerol và dimethyl sulfoxide (DMSO) lên chất lượng tinh đông lạnh ................................................................................................... 36 4.2.3. Ảnh hưởng của nồng độ glycerol lên chất lượng tinh đông lạnh ..................... 38 4.2.4. Ảnh hưởng của thời điểm bổ sung phần môi trường có glycerol lên chất lượng tinh đông lạnh ......................................................................................... 40 4.2.5. Ảnh hưởng của thời gian ủ tinh dịch trước đông lạnh lên phẩm chất tinh đông lạnh .......................................................................................................... 41 4.2.6. Ảnh hưởng của nhiệt độ đông lạnh lên chất lượng tinh đông lạnh ................... 43 4.2.7. Ảnh hưởng của tốc độ giải đông lên phẩm chất tinh đông lạnh ....................... 44 4.2.8. Kết quả sản xuất đông lạnh tinh dịch của chó .................................................. 46 4.2.9. Kết quả kiểm tra định kỳ chất lượng tinh chó Malinois đông lạnh .................. 49 4.3. Kết quả thụ tinh nhân tạo cho chó Malinois ..................................................... 51 Phần 5. Kết luận và kiến nghị ...................................................................................... 53 5.1. Kết luận ............................................................................................................. 53 5.2. Kiến nghị .......................................................................................................... 53 Tài liệu tham khảo .......................................................................................................... 54 Phụ lục .......................................................................................................................... 57 v
7. DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nghĩa tiếng Việt  Độ nhớt  Năng lực đệm A Hoạt lực tinh trùng C Nồng độ tinh trùng D Tỷ trọng DMSO Dimethyl sulfoxide K Tỷ lệ tinh trùng kỳ hình OEP Orvus ES Paste Posm Áp lực thẩm thấu SL Tỷ lệ tinh trùng sống TTNT Thụ tinh nhân tạo V Lượng tinh dịch V.A.C Tổng số tinh trùng tiến thẳng vi
8. DANH MỤC BẢNG Bảng 4.1. Một số chỉ tiêu sinh học tinh dịch chó Malinois (n=54) .............................. 31 Bảng 4.2. Tính chất lý hóa của tinh dịch chó Malinois (n= 54) ................................... 35 Bảng 4.3. Một số tính chất hoá - lý của các môi trường đông lạnh tinh dịch (n=20) ........................................................................................................... 36 Bảng 4.4. So sánh ảnh hưởng của glycerol và DMSO lên chất lượng tinh dịch (n=54) ........................................................................................................... 37 Bảng 4.5. Ảnh hưởng của nồng độ glycerol trong môi trường lên chất lượng tinh đông lạnh (n=54) .......................................................................................... 39 Bảng 4.6. Ảnh hưởng của thời điểm bổ sung môi trường có glycerol lên chất lượng tinh chó đông lạnh (n=30) ................................................................. 40 Bảng 4.7. Ảnh hưởng của thời gian ủ tinh dịch trước đông lạnh lên phẩm chất tinh đông lạnh (n=30)................................................................................... 42 Bảng 4.8. Ảnh hưởng của nhiệt độ đông lạnh lên chất lượng tinh đông lạnh (n=30) ........................................................................................................... 43 Bảng 4.9. Ảnh hưởng của tốc độ giải đông (nhiệt độ và thời gian) lên chất lượng tinh đông lạnh – giải đông (n=40)................................................................ 44 Bảng 4.10. Hoạt lực tinh trùng trong quá trình đông lạnh (n=30) ................................. 47 Bảng 4.11. Tỷ lệ tinh trùng kỳ hình trong quá trình đông lạnh (n=30) .......................... 48 Bảng 4.12. Tỷ lệ sống của tinh trùng trong quá trình đông lạnh (n=30) ........................ 49 Bảng 4.13. Hoạt lực tinh trùng của tinh đông lạnh trong thời gian bảo tồn ở - 0 196 C (n=16) ................................................................................................ 49 Bảng 4.14. Tỷ lệ tinh trùng kỳ hình của tinh đông lạnh trong thời gian bảo tồn ở - 0 196 C (n=16) ................................................................................................ 50 Bảng 4.15:. Kết quả thụ tinh nhân tạo bằng tinh chó Malinois đông lạnh ...................... 52 vii
9. DANH MỤC HÌNH Hình 3.1. Chó Malinois đực tham gia nghiên cứu ....................................................... 20 Hình 4.1. Tinh trùng sống - chết .................................................................................. 33 Hình 4.2. Tinh trùng kỳ hình của chó Malinois ........................................................... 34 Hình 4.3. Ảnh hưởng của chất bảo vệ lạnh lên hoạt lực tinh trùng sau đông lạnh ..... 38 Hình 4.4. Ảnh hưởng của nồng độ glycerol lên hoạt lực tinh trùng trước và sau đông lạnh ...................................................................................................... 39 Hình 4.5. Ảnh hưởng của thời điểm bổ sung môi trường có glycerol lên hoạt lực tinh trùng sau đông lạnh ............................................................................... 41 Hình 4.6. Ảnh hưởng của thời gian ủ tinh dịch trước khi đông lạnh lên hoạt lực tinh trùng ...................................................................................................... 42 Hình 4.7. Ảnh hưởng của nhiệt độ đông lạnh lên hoạt lực của tinh trùng ................... 44 viii
10. DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 3.1. Quy trình thụ tinh nhân tạo cho chó sử dụng tinh đông lạnh dạng cọng rạ ....... 29 Sơ đồ 4.1. Quy trình đông lạnh tinh dịch chó Malinois ................................................ 46 ix