Luận văn Đánh giá sức sản xuất của một số giống dê được nuôi tại Công ty cổ phần giống gia súc Thanh Ninh tỉnh Thanh Hoá

Nội dung text: Luận văn Đánh giá sức sản xuất của một số giống dê được nuôi tại Công ty cổ phần giống gia súc Thanh Ninh tỉnh Thanh Hoá

1. HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM PHẠM ĐỨC TRUNG ĐÁNH GIÁ SỨC SẢN XUẤT CỦA MỘT SỐ GIỐNG DÊ ĐƯỢC NUÔI TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN GIỐNG GIA SÚC THANH NINH TỈNH THANH HOÁ Chuyên ngành: Chăn nuôi Mã số: 60.62.01.05 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Bá Mùi NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2016
2. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi xin cam đoan mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn được chỉ rõ nguồn gốc. Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Tác giả luận văn Phạm Đức Trung i
3. LỜI CẢM ƠN Nhân dịp hoàn thành bản luận văn, tôi xin chân thành cảm ơn Khoa Chăn nuôi Học Viện Nông nghiệp Việt Nam, nơi tôi được đào tạo, cùng các thầy cô giáo đã tạo mọi điều kiện thuận lợi, giúp đỡ tôi hoàn thành nhiệm vụ của mình. Nhận dịp hoàn thành luận án, cho phép tôi được bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới thầy hướng dẫn PGS.TS. Nguyễn Bá Mùi đã tận tình hướng dẫn, dành nhiều công sức, thời gian và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban Giám đốc, Ban Quản lý đào tạo, Bộ môn Sinh lý Tập tính động vật, Khoa Chăn nuôi - Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, thực hiện đề tài và hoàn thành luận văn. Tôi xin trân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán bộ công nhân viên và các hộ chăn nuôi thuộc Công ty cổ phần giống gia súc Thanh Ninh đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Xin chân thành cảm ơn Sở Nông nghiệp và PTNT Ninh Bình, Chi cục Thú y Ninh Bình nơi tôi công tác cùng gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi về mọi mặt, động viên khuyến khích tôi hoàn thành luận văn. Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Tác giả luận văn Phạm Đức Trung ii
4. MỤC LỤC Lời cam đoan ..................................................................................................................... i Lời cảm ơn ........................................................................................................................ ii Mục lục ........................................................................................................................... iii Danh mục chữ viết tắt ...................................................................................................... vi Danh mục bảng ............................................................................................................... vii Danh mục đồ thị ............................................................................................................. viii Danh mục hình ảnh ........................................................................................................ viii Danh mục biểu đồ .......................................................................................................... viii Trích yếu luận văn ........................................................................................................... ix Thesis summary ............................................................................................................... xi Phần 1. Mở đầu ............................................................................................................... 1 1.1. Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................................... 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................... 2 1.3. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................ 2 1.4. Những đóng góp mới, ý nghĩa khoa học và thực tiễn ......................................... 2 Phần 2. Tổng quan tài liệu ............................................................................................. 3 2.1. Cơ sở khoa học của vấn đề nghiên cứu .............................................................. 3 2.1.1. Nguồn gốc, vị trí và phân loại dê ........................................................................ 3 2.1.2. Đặc điểm sinh học của dê ................................................................................... 4 2.1.3. Đặc điểm về sinh trưởng của dê ......................................................................... 4 2.1.4. Khả năng sản xuất của dê ................................................................................... 7 2.1.5. Đặc điểm về khả năng sinh sản của dê và các chỉ tiêu đánh giá năng xuất sinh sản, một số yếu tố ảnh hưởng đến năng xuất sinh sản ........................ 8 2.2. Tình hình nghiên cứu về dê bách thảo, cỏ, Boer .............................................. 13 2.2.1. Đặc điểm của dê Bách Thảo ............................................................................. 13 2.2.2. Đặc điểm của dê Cỏ .......................................................................................... 15 2.2.3. Đặc điểm của dê Boer ....................................................................................... 17 2.3. Tình hình chăn nuôi dê trên thế giới và trong nước ......................................... 18 2.3.1. Tình hình chăn nuôi dê trên thế giới ................................................................. 18 2.3.2. Tình hình chăn nuôi dê ở Việt Nam ................................................................ 19 2.3.3. Tình hình chăn nuôi dê tại địa điểm nghiên cứu Công ty cổ phần giống gia súc Thanh Ninh ........................................................................................... 21 Phần 3. Vật liệu và phương pháp nghiên cứu ............................................................ 24 3.1. Địa điểm nghiên cứu ......................................................................................... 24 3.2. Thời gian nghiên cứu ........................................................................................ 24 3.3. Đối tượng nghiên cứu ....................................................................................... 24 3.4. Nội dung nghiên cứu......................................................................................... 24 3.5. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 24 iii
5. 3.5.1. Bố trí thí nghiệm ............................................................................................... 24 3.5.2. Khảo sát hình thức chăn nuôi dê tại Công ty cổ phần Giống gia súc Thanh Ninh tỉnh Thanh Hoá ............................................................................. 25 3.5.3. Quan sát về màu sắc lông của dê Bách Thảo, Cỏ và Boer ............................... 25 3.5.4. Xác định kích thước một số chiều đo chính của dê Bách Thảo, Cỏ và Boer ........ 25 3.5.5. Theo dõi khả năng sinh sản của dê cái Bách thảo, Cỏ và Boer ........................ 26 5.5.6. Theo dõi khả năng nuôi sống của dê Bách Thảo, Cỏ và Boer .......................... 26 3.5.7. Theo dõi khả năng sinh trưởng của dê Bách thảo, Cỏ và Boer ........................ 26 3.5.8. Ước tính hiệu quả kinh tế chăn nuôi dê cái sinh sản ........................................ 27 3.5.9. Phương pháp phân tích số liệu .......................................................................... 27 Phần 4. Kết quả và thảo luận ....................................................................................... 28 4.1. Điều tra khảo sát hình thức chăn nuôi tại công ty cổ phần giống gia súc Thanh Ninh ....................................................................................................... 28 4.1.1. Điều tra các kiểu chuồng nuôi .......................................................................... 28 4.1.2. Điều tra về thời gian chăn thả và bỏ sung thức ăn cho dê ................................ 28 4.1.3. Điều tra công tác quản lý dê ............................................................................. 29 4.2. Quan sát màu sắc lông dê bách thảo, cỏ và Boer .............................................. 29 4.2.1. Quan sát màu sắc lông dê Bách Thảo ............................................................... 30 4.2.2. Quan sát màu sắc lông dê Cỏ ............................................................................ 31 4.2.3. Quan sát màu sắc lông dê Boer ......................................................................... 31 4.3. Kích thước chiều đo của dê .............................................................................. 33 4.3.1. Kích thước chiều đo dê Bách thảo .................................................................... 33 4.3.2. Kích thước chiều đo dê Cỏ ............................................................................... 33 4.3.3. Kích thước chiều đo dê Boer ............................................................................ 35 4.4. Một số chỉ tiêu khả năng sinh sản của dê ......................................................... 36 4.4.1. Khả năng sinh sản của dê Bách Thảo ............................................................... 36 4.4.2. Khả năng sinh sản của dê Cỏ ............................................................................ 37 4.4.3. Khả năng sinh sản của dê Boer ......................................................................... 39 4.5. Khả năng nuôi sống của dê bách thảo, cỏ và Boer ........................................... 40 4.6. Khả năng sinh trưởng của dê bách thảo, cỏ và Boer ........................................ 41 4.6.1. Khả năng sinh trưởng của dê Bách Thảo .......................................................... 41 4.6.2. Khả năng sinh trưởng của dê cỏ ...................................................................... 45 4.6.3. Sinh trưởng của dê Boer ................................................................................... 50 4.7. Hiệu quả chăn nuôi dê ...................................................................................... 56 4.7.1. Hiệu quả chăn nuôi dê Bách Thảo (hạch toán cho 10 dê cái sinh sản) ............. 56 4.7.2. Hiệu quả chăn nuôi dê Cỏ (hạch toán cho 10 dê cái sinh sản) ......................... 58 4.7.3. Hiệu quả chăn nuôi dê Boer (hạch toán cho 10 dê cái sinh sản) ...................... 60 Phần 5. Kết luận và kiến nghị ...................................................................................... 62 5.1. Kết luận ............................................................................................................. 62 iv
6. 5.1.1. Hình thức chăn nuôi dê tại Công ty cổ phần Giống gia súc Thanh Ninh tỉnh Thanh Hoá. ................................................................................................ 62 5.1.2. Màu sắc lông của dê Bách Thảo, Cỏ và Boer ................................................... 62 5.1.3. Kích thước một số chiều đo chính của dê Bách Thảo, Cỏ và Boer .................. 62 5.1.4. Khả năng sinh sản của dê cái Bách Thảo, Cỏ và Boer ..................................... 62 5.1.5. Khả năng nuôi sống của dê cái Bách Thảo, Cỏ và Boer ................................... 62 5.1.6. Khả năng sinh trưởng của dê Bách Thảo, Cỏ và Boer...................................... 62 5.1.7. Ước tính hiệu quả chăn nuôi dê cái sinh sản, dê Bách Thảo, Cỏ và Boer ........ 63 5.2. Kiến nghị .......................................................................................................... 63 Tài liệu tham khảo .......................................................................................................... 64 v
7. DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nghĩa tiếng Việt Al Dê Alpine Ba Dê Barbari Be Dê Beetal Bo Dê Boer BT Dê Bách Thảo cs. Cộng sự CV Cao vây DTC Dài thân chéo Ju Dê Jumnapari Sa Dê Saanen TB Trung bình Trung bình VN Vòng ngực vi
8. DANH MỤC BẢNG Bảng 4.1. Quan sát màu sắc lông Dê Bách thảo ........................................................... 30 Bảng 4.2. Quan sát màu sắc lông dê Cỏ ....................................................................... 31 Bảng 4.3. Quan sát màu sắc lông Boer ......................................................................... 32 Bảng 4.4. Kích thước một số chiều đo dê Bách thảo ................................................... 33 Bảng 4.5. Kích thước một số chiều đo của dê Cỏ ........................................................ 34 Bảng 4.6. Kích thước một số chiều đo của dê Boer .................................................... 35 Bảng 4.7. Một số chỉ tiêu khả năng sinh sản dê Bách Thảo ......................................... 36 Bảng 4.8. Một số chỉ tiêu khả năng sinh sản dê Cỏ ...................................................... 37 Bảng 4.9. Một số chỉ tiêu khả năng sinh sản dê Boer .................................................. 40 Bảng 4.10. Khả năng nuôi sống dê qua các giai đoạn tuổi ............................................. 40 Bảng 4.11. Thay đổi khối lượng của dê BT qua các tháng tuổi ................................ 41 Bảng 4.12. Sinh trưởng tuyệt đối và sinh trưởng tương đối của dê BT ......................... 43 Bảng 4.13. Thay đổi khối lượng của dê Cỏ qua các tháng tuổi ...................................... 45 Bảng 4.14. Sinh trưởng tuyệt đối và sinh trưởng tương đối của dê Cỏ .......................... 47 Bảng 4.15. Thay đổi khối lượng của dê Boer qua các tháng tuổi................................... 50 Bảng 4.16. Sinh trưởng tuyệt đối và sinh trưởng tương đối của dê Boer ....................... 53 Bảng 4.17. Hiệu quả chăn nuôi dê Bách Thảo ............................................................... 57 Bảng 4.18. Hiệu quả chăn nuôi Cỏ ................................................................................. 59 Bảng 4.19. Hiệu quả chăn nuôi Boer .............................................................................. 61 vii
9. DANH MỤC ĐỒ THỊ Đồ thị 4.1. Thay đổi khối lượng của dê BTqua các tháng tuổi ................................. 42 Đồ thị 4.2. Thay đổi khối lượng của dê qua Cỏ các tháng tuổi ................................. 46 Đồ thị 4.3. Thay đổi khối lượng của dê Boer qua các tháng tuổi .............................. 52 DANH MỤC HÌNH ẢNH Hình ảnh 2.1. Tại một trại dê thuộc công ty cổ phần giống gia súc Thanh Ninh. ......... 23 Hình ảnh 4.1. Dê Bách Thảo .......................................................................................... 30 Hình ảnh 4.2. Dê Cỏ ....................................................................................................... 31 Hình ảnh 4.3. Dê Boer ................................................................................................... 32 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Quốc gia có đàn dê lớn nhất, năm 2013 .................................................. 18 Biểu đồ 2.2. Quốc gia có đàn dê lớn ở châu Âu, năm 2011 ........................................ 19 Biểu đồ 4.1. Sinh trưởng tuyệt đối của dê BT qua các tháng tuổi ............................... 43 Biểu đồ 4.2. Sinh trưởng tương đối của dê BT qua các tháng tuổi .............................. 44 Biểu đồ 4.3. Sinh trưởng tuyệt đối của dê Cỏ qua các tháng tuổi ................................ 48 Biểu đồ 4.4. Sinh trưởng tuơng đối của dê Cỏ qua các tháng tuổi .............................. 49 Biểu đồ 4.5. Sinh trưởng tuyệt đối của dê Boer qua các tháng tuổi ............................ 54 Biểu đồ 4.6. Sinh trưởng tuơng đối của dê Boer qua các tháng tuổi ........................... 55 viii
10. TRÍCH YẾU LUẬN VĂN Tên tác giả: Phạm Đức Trung Tên Luận án: “Đánh giá sức sản xuất của một số giống dê được nuôi tại Công ty cổ phần giống gia súc Thanh Ninh tỉnh Thanh Hoá”. Chuyên ngành: Chăn nuôi Mã số: 62.62.01.05 Tên cơ sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam Mục đích nghiên cứu Đánh giá khả năng sản xuất của một số giống dê được nuôi tại địa bàn nghiên cứu, để cung cấp thêm số liệu làm cơ sở khoa học để xác định hiệu quả kinh tế trong phát triển chăn nuôi dê. Phương pháp nghiên cứu Trong Luận văn đã áp dụng các phương pháp nghiên cứu chính sau đây: - Khảo sát hình thức chăn nuôi dê: Phỏng vấn, quan sát, sổ sách ghi chép của các chủ trại, cán bộ kỹ thuật. - Đặc điểm ngoại hình màu sắc lông dê: Quan sát, theo dõi, phân loại, thống kê trực tiếp. - Kích thước các chiều đo: đo các chiều bằng thước dây, thước gậy được tiến hành vào buổi sáng, trước khi cho đi chăn thả (sau khi cân). - Khả năng sinh sản: Theo dõi, quan sát và sổ sách ghi chép. - Khả năng nuôi sống: Quan sát, theo dõi, phân loại, thống kê trực tiếp. - Khả năng sinh trưởng: Cân dê ở giai đoạn bằng cân đồng hồ hoặc cân treo. - Hiệu quả chăn nuôi: Quan sát, theo dõi, phỏng vấn, sổ sách ghi chép của các chủ trại, cán bộ kỹ thuật để làm cơ sở tính toán các chi phí, tổng thu, lợi nhuận. Kết quả chính và kết luận - Hình thức chăn nuôi: Dê chủ yếu là tự kiếm thức ăn, chỉ bổ sung thức ăn tinh cho những ngày mưa, rét, kiểu chuồng nuôi làm bằng gỗ, dê được bấm thẻ ix