Luận văn Đánh giá ảnh hưởng của việc bổ sung dầu bông vào khẩu phần ăn đến sinh trưởng, hiệu quả sử dụng thức ăn và mức độ phát thải khí mêtan từ dạ cỏ bò thịt

Nội dung text: Luận văn Đánh giá ảnh hưởng của việc bổ sung dầu bông vào khẩu phần ăn đến sinh trưởng, hiệu quả sử dụng thức ăn và mức độ phát thải khí mêtan từ dạ cỏ bò thịt

1. HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM NGUYỄN VĂN GIÁP ẢNH HƯỞNG CỦA VIỆC BỔ SUNG DẦU BÔNG ĐẾN SINH TRƯỞNG, HIỆU QUẢ SỬ DỤNG THỨC ĂN VÀ MỨC ĐỘ PHÁT THẢI KHÍ MÊTAN TỪ DẠ CỎ CỦA BÒ THỊT Chuyên ngành: Chăn nuôi Mã số: 60.62.01.05 Người hướng dẫn khoa học: TS. Trần Hiệp PGS.TS. Mai Thị Thơm NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2016
2. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung thực, khách quan và chưa từng dùng để bảo vệ lấy bất kỳ học vị nào. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã được cảm ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn này đều được chỉ rõ nguồn gốc. Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Tác giả luận văn Nguyễn Văn Giáp i
3. LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, chỉ bảo tận tình của các thầy cô giáo, sự giúp đỡ, động viên của bạn bè, đồng nghiệp và gia đình. Nhân dịp hoàn thành luận văn, cho phép tôi được bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc TS. Trần Hiệp và PGS.TS. Mai Thị Thơm đã tận tình hướng dẫn, dành nhiều công sức, thời gian và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban Giám đốc, Ban Quản lý đào tạo, Bộ môn Chăn nuôi Chuyên khoa, Khoa Chăn nuôi - Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, thực hiện đề tài và hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn gia đình anh Nguyễn Văn Sơn, chủ trang trại chăn nuôi bò thịt thôn Chi Đông, xã Lệ Chi, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi về mọi mặt, động viên khuyến khích tôi hoàn thành luận văn Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Tác giả luận văn Nguyễn Văn Giáp ii
4. MỤC LỤC Lời cam đoan ..................................................................................................................... i Lời cảm ơn ........................................................................................................................ ii Mục lục ........................................................................................................................... iii Danh mục chữ viết tắt ....................................................................................................... v Danh mục bảng ................................................................................................................ vi Danh mục hình, đồ thị ..................................................................................................... vii Trích yếu luận văn ......................................................................................................... viii Thesis abstract .................................................................................................................. ix Phần 1. Mở đầu ............................................................................................................... 1 1.1. Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................................... 1 1.2. Mục tiêu của đề tài .............................................................................................. 2 1.3. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài ............................................... 2 1.3.1. Ý nghĩa khoa học của đề tài ................................................................................ 2 1.3.2. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài ................................................................................ 2 Phần 2. tổng quan tài liệu ............................................................................................... 3 2.1. Chăn nuôi gia súc và phát thải khí nhà kính ....................................................... 3 2.2. Cơ chế hình thành ch4 ở môi trường dạ cỏ ......................................................... 5 2.2.1. Cơ chế hình thành CH4 ....................................................................................... 5 2.2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành khí CH4 trong môi trường dạ cỏ ............ 6 2.3. Một số phương pháp ước tính phát thải khí mêtan ở gia súc nhai lại ................. 8 2.4. Tình hình nghiên cứu các giải pháp giảm thiểu khí mêtan trên thế giới .......... 11 2.4.1. Nguyên tắc định hướng và giảm thiểu khí mêtan ............................................. 11 2.4.2. Các giải pháp giảm thiểu khí mêtan ................................................................. 11 2.5. Sơ lược đặc điểm và ứng dụng của dầu bông ................................................... 24 2.5.1. Đặc điểm của dầu bông .................................................................................... 24 2.5.2. Ứng dụng của dầu bông trong đời sống ............................................................ 24 2.6. Tình hình nghiên cứu giải pháp giảm thiểu khí mêtan ở Việt Nam ................. 26 Phần 3. Vật liệu và phương pháp nghiên cứu ............................................................ 28 3.1. Vật liệu nghiên cứu ........................................................................................... 28 3.2. Phạm vi nghiên cứu .......................................................................................... 28 3.3. Nội dung nghiên cứu ........................................................................................ 28 iii
5. 3.3.1. Xác định thành phần hóa học và giá trị dinh dưỡng của thức ăn thí nghiệm ........ 28 3.3.2. Xác định lượng thu nhận và tỷ lệ tiêu hóa các chất dinh dưỡng ...................... 28 3.3.3. Đánh giá ảnh hưởng của dầu bông đến khả năng tăng khối lượng của bò thịt ..... 28 3.3.4. Đánh giá ảnh hưởng của bổ sung dầu bông đến phát thải mêtan từ dạ cỏ ....... 28 3.3.5. Ước lượng lượng năng lượng mất đi qua phát thải mêtan ................................ 29 3.4. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 29 3.4.1. Phương pháp thí nghiệm trên gia súc ............................................................... 29 3.4.2. Xác định thành phần hóa học và giá trị dinh dưỡng của các loại thức ăn được sử dụng .................................................................................................... 30 3.4.3. Phương pháp xác định khẩu phần thu nhận ...................................................... 31 3.4.4. Phương pháp xác định tốc độ tăng khối lượng ................................................. 32 3.4.5. Phương pháp xác định lượng mêtan thải ra ...................................................... 32 3.4.6. Phương pháp xử lý số liệu ................................................................................ 33 Phần 4. Kết quả và thảo luận ...................................................................................... 34 4.1. Thành phần hóa học và giá trị dinh dưỡng của thức ăn thí nghiệm ................. 34 4.2. Lượng thu nhận thức ăn .................................................................................... 35 4.2.1. Lượng chất khô và các chất dinh dưỡng thu nhận ............................................ 35 4.2.2. Tỷ lệ tiêu hóa các chất dinh dưỡng ................................................................... 38 4.2.3. Lượng thu nhận các chất dinh dưỡng tiêu hóa ................................................. 40 4.3. Tăng khối lượng và hiệu quả sử dụng thức ăn.................................................. 42 4.4. Ảnh hưởng của các khẩu phần đến mức độ và cường độ phát thải khí mêtan ................................................................................................................ 42 4.4.1. Mức độ phát thải khí mêtan .............................................................................. 42 4.4.2. Cường độ phát thải khí mêtan........................................................................... 44 4.5. Ước lượng năng lượng mất đi qua phát thải khí mêtan .................................... 48 Phần 5. Kết luận và kiến nghị ...................................................................................... 52 5.1. Kết luận ............................................................................................................. 52 5.2. Kiến nghị .......................................................................................................... 52 Tài liệu tham khảo .......................................................................................................... 53 Phụ lục .......................................................................................................................... 61 iv
6. DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nghĩa tiếng Việt ADF Xơ không tan trong môi trường axit ADG Tăng khối lượng Ash Khoáng tổng số ATP Chất mang năng lượng CF Xơ thô CP Protein thô DD Dinh dưỡng DE Năng lượng tiêu hóa DM Chất khô DMI Chất khô thu nhận ĐC Đối chứng EE Chất béo thô FCR Hệ số tiêu tốn thức ăn GE Năng lượng thô GSNL Gia súc nhai lại HP Lượng nhiệt sản sinh KL Khối lượng KNK Khí nhà kính KP Khẩu phần KPCS Khẩu phần cơ sở ME Năng lượng trao đổi NDF Xơ không tan trong môi trường trung tính NS Năng suất OM Chất hữu cơ TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam TN Thí nghiệm v
7. DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Lượng khí mêtan phát thải từ chăn nuôi của Việt Nam năm 2010 .................. 4 Bảng 2.2. Thành phần đặc trưng của các chất khí trong dạ cỏ ......................................... 5 Bảng 3.1. Sơ đồ thiết kế thí nghiệm................................................................................ 29 Bảng 4.1. Thành phần hóa học của thức ăn thí nghiệm .................................................. 34 Bảng 4.2. Lượng chất khô và các chất dinh dưỡng thu nhận .......................................... 35 Bảng 4.3. Tỷ lệ tiêu hóa các chất dinh dưỡng trong khẩu phần ..................................... 39 Bảng 4.4. Lượng các chất dinh dưỡng tiêu hóa .............................................................. 41 Bảng 4.5. Tăng khối lượng và hiệu quả sử dụng thức ăn ............................................... 42 Bảng 4.6. Mức độ phát thải khí mêtan ............................................................................ 43 Bảng 4.7. Cường độ phát thải mêtan tính theo lượng dinh dưỡng thu nhận ................... 45 Bảng 4.8. Cường độ phát thải mêtan tính theo lượng dinh dưỡng tiêu hóa .................... 47 Bảng 4.9. Ước lượng lượng năng lượng mất đi qua phát thải khí mêtan ....................... 49 vi
8. DANH MỤC HÌNH, ĐỒ THỊ Hình 2.1. Phương pháp sử dụng kỹ thuật in vitro gas production .................................. 10 Đồ thị 4.1. Lượng chất khô thu nhận .............................................................................. 36 Đồ thị 4.2. Năng lượng trao đổi (ME) thu nhận ............................................................. 37 Đồ thị 4.3. Lượng các chất dinh dưỡng thu nhận ........................................................... 38 Đồ thị 4.4. Tỷ lệ tiêu hóa các chất dinh dưỡng trong khẩu phần .................................... 40 Đồ thị 4.5. Tổng lượng khí mêtan thải ra từ dạ cỏ của bò .............................................. 44 Đồ thị 4.6. Cường độ phát thải khí mêtan tính theo vật chất khô thu nhận .................... 45 Đồ thị 4.7. Lượng khí mêtan thải ra tính theo NDF thu nhận ......................................... 46 Đồ thị 4.8. Cường độ phát thải mêtan tính theo khả năng tăng khối lượng .................... 47 Đồ thị 4.9. Cường độ phát thải mêtan tính theo lượng chất khô tiêu hóa ....................... 48 Đồ thị 4.10. Năng lượng mất đi qua phát thải khí mêtan ............................................... 50 vii
9. TRÍCH YẾU LUẬN VĂN Tên tác giả: Nguyễn Văn Giáp Tên luận văn: Đánh giá ảnh hưởng của việc bổ sung dầu bông vào khẩu phần ăn đến sinh trưởng, hiệu quả sử dụng thức ăn và mức độ phát thải khí mêtan từ dạ cỏ bò thịt. Ngành: Chăn nuôi Mã số: 60.62.01.05 Tên cơ sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam Mục đích nghiên cứu Thí nghiệm được tiến hành để xác định ảnh hưởng của các mức bổ sung dầu bông vào khẩu phần ăn đến sinh trưởng, hiệu quả sử dụng thức ăn và mức độ phát thải khí mêtan từ dạ cỏ bò thịt. Phương pháp nghiên cứu Tổng số 24 bò thịt có độ tuổi từ 12 – 15 tháng tuổi với trọng lượng cơ thể ban đầu 253,98 kg đến 265,21 kg được phân theo kiểu khối ngẫu nhiên. Bò được chia thành 4 lô tương ứng với các khẩu phần thí nghiệm bổ sung dầu ở mức 0,0; 1,5; 3,0 và 4,5% chất khô thu nhận của khẩu phần. Thí nghiệm được tiến hành trong 105 ngày, trong đó 15 ngày nuôi thích nghi. Kết quả chính và kết luận Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng lượng chất khô thu nhận (DMI), năng lượng trao đổi (ME) tăng lên khi bổ sung các mức dầu bông vào khẩu phần và ME thu nhận cao nhất khi bổ sung dầu bông ở mức 1,5% DM thu nhận và lượng ME thu nhận thấp nhất khi bổ sung dầu bông ở mức 0,0%. Tăng khối lượng trung bình cao nhất ở lô bổ sung dầu bông 3,0%, sau đó đến mức bổ sung 1,5% lượng chất khô thu nhận. Hơn nữa, các mức bổ sung dầu bông khác nhau dẫn tới xu hướng giảm tổng phát thải khí mêtan (l/ngày) là 5,37%, 12,90%, 10,59%, tương ứng ở lô KP1.5, KP3.0, KP4.5 so với lô ĐC và cường độ phát thải khí mêtan (l/kgDM) giảm lần lượt từ 15,73%, 19,91%, 13,87%, tương ứng ở lô KP1.5, KP3.0, KP4.5 so với lô ĐC. Dầu bông đã làm giảm năng lượng mất đi dưới dạng khí mêtan. Những cách tiếp cận, với giả thuyết và các thông tin mô tả trong thí nghiệm này, có tiềm năng đáng kể để cải thiện lượng chất khô thu nhận, ME thu nhận, khả năng tăng khối lượng trung bình và giảm phát thải khí mêtan từ dạ cỏ bò thịt. Dựa trên cơ sở nghiên cứu này có thể kết luận rằng sử dụng dầu bông ở mức 1,5- 3,0% DM thu nhận là có hiệu quả nhất. viii
10. THESIS ABSTRACT Master candidate: Nguyen Van Giap Thesis title: Effects of cottonseed oil supplementation levels on the productivity, feed conversion ratio (FCR) and rumen methane emission in beef cattle. Major: Animal Science Code: 60.62.01.05 Educational organization: Vietnam National University of Agriculture (VNUA) Research Objectives The experiment was conducted to determine effects of cottonseed oil supplementation levels on the productivity, feed conversion ratio (FCR) and rumen methane emission in beef cattle. Materials and Methods Twenty four growing cattle (Brahman x laisind) of 12-15 of age inital weight of 253,98 - 265,21 kg were assigned according to Completely Randomized Design (CRD). The dietary treatments were cottonseed oil supplementation at 0,0; 1,5; 3,0 and 4,5% dry matter intake. Experiment was carried out for 105 days (15 days of adaptation). Main findings and conclusions Based on this study it was found that dry matter intake (DMI), metabolism energy (ME) and average daily gain (ADG) were increased by cottonseed oil supplementation and the ME was highest at 4,5% cottonseed oil supplementation. In addition, the ME intake was lowest at control and lowest at 0,0% of cottonseed oil supplement. The daily gain was highest at 1,5% cottonseed oil supplementation, after this level 3,0% dry matter intake. Moreover, different levels of Cottonseed oil tended to decrease total methanne emission (l/day) in 5,37%, 12,90%, 10,59%, respectively, and 15,73%, 19,91%, 13,87%, respectively in (l/kgDM) when compared with control and also reduced the less energy from methane production. These approaches, with hypothesis and information described this experiment, offer considerable potential to improve, dry matter, ME intake, wight gain and decrease the rumen methane emission in dairy cattle. Based on this study it could be conclusion that the using with the level of 1,5 to 3,0% of cottonseed oil supplementation are effective. ix