Báo cáo thực tập giáo trình Cần Giờ - Đại học Nông Lâm – VQG Cát Tiên – Đà Lạt

Nội dung text: Báo cáo thực tập giáo trình Cần Giờ - Đại học Nông Lâm – VQG Cát Tiên – Đà Lạt

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ ------------------------- BÁO CÁO THỰC TẬP GIÁO TRÌNH Cần Giờ - ĐH Nông Lâm – VQG Cát Tiên – Đà Lạt CHUYÊN NGÀNH LÂM SINH Mã ngành: D620205 SINH VIÊN THỰC HIỆN NGUYỄN VĂN HIỂU MSSV: B1311054 Lớp Lâm Sinh Khóa 39 Cần Thơ – 2016 i
2. DANH SÁCH CÁC TỪ VIẾT TẮT Tiếng Anh Tiếng Việt BQL Ban quản lí RNM Rừng ngập mặn VQG Vườn quốc gia ĐHCT Đại học Cần Thơ DANH SÁCH HÌNH Hình Tựa hình Trang 1 Bản đồ Khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ 7 2 Tập thể cán bộ giảng viên Khoa Lâm Nghiệp 10 3 Một góc Vườn hoa Đà Lạt 13 4, 5 Để di chuyển được tới Cần Giờ, đoàn phải qua Phà Bình 13 Khánh. 6, 7 Đoàn thực tập tham quan khu rừng đước rừng ngập mặn Cần 14 Giờ 8, 9, 10 Nuôi hàu – Mô hình sinh kế bền vững tại RNM Cần Giờ Mô 14 11 Khỉ tại Cần Giờ 15 12 Mô hình làm muối và nuôi hàu tại Cần Giờ 15 13 Sam và So biển 16 14 Thầy Nam chia sẽ công trình nghiên cứu của mình tại hội 18 trường khoa Lâm nghiệp. 15 Cán bộ VQG giới thiệu sơ nét về VQG Cát Tiên và một số lưu 18 ý cho sinh viên khi đi vào rừng tham quan 16 Dây đỏ buộc lên trên các cành cây nhằm đánh dấu hương đi 19 cho đoàn tham quan 17 Gốc cây Tung 19 18 Thác Bến Cự 19 19 Khu trồng xương rồng tuyệt đẹp 21 20, 21 HST rừng thông và sinh cảnh Đà lạt nhìn từ trên cao 21 22 Hồ Đa Thiện 23 ii
3. LỜI CÁM ƠN Trong suốt quá trình học tập và rèn luyện tại trường đại học Cần Thơ, ngoài sự nỗ lực phấn đấu của bản thân còn nhận được sự quan tâm dạy dỗ và nhiệt tình hỗ trợ từ quý thầy cô, gia đình và bạn bè. Lời đầu tiên, Tôi xin chân thành cám ơn đến: Quý thầy cô giảng dạy, đặc biệt là quý thầy cô trong Bộ môn Tài nguyên đất đai đã truyền đạt cho em những kiến thức quý báu, chia sẽ kinh nghiệm trong thực tế và nhiệt tình giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập. Xin Cám ơn Thầy Lê Tấn Lợi đã cùng tham gia đoàn và chia sẽ những kiến thức hữu ích cho đoàn. Thầy Võ Quốc Tuấn đã hướng dẫn, giúp đỡ và tạo điều kiện vạch kế hoạch và lên lịch trình cho chuyến thực tập. Xin cám ơn Quý thầy tại Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh, các bộ tại BQL rừng phòng hộ Cần Giờ, VQG Nam Cát Tiên đã hỗ trợ hướng dẫn tận tình cho đoàn. Cám ơn các bạn trong lớp Lâm sinh khóa 39 đã hỗ trợ, động viên tôi trong suốt quá trình thực tập. Cảm ơn gia đình đã quan tâm, chăm sóc, tạo nguồn động lực để con vượt qua những khó khăn và phấn đấu trong học tập, cùng con chia sẽ những niềm vui và nỗi buồn trong cuộc sống, là chỗ dựa vững chắc để con tự tin bước đi trên con đường học tập. Xin chân thành cám ơn ! iii
4. PHẦN MỞ ĐẦU I. MỤC ĐÍCH, Ý NGHĨA Thực tập giáo trình là giai đoạn thực tập trong một khoảng thời gian nhất định, áp dụng cho sinh viên năm cuối ngành Lâm sinh, Đại học Cần Thơ. Thực tập giáo trình sẽ cung cấp cho sinh viên những kiến thức thực tế được áp dụng vào thực tiễn lâm sinh là nền tảng vững chắc cho việc làm tốt nghiệp và định hướng việc làm sau này. Học phần thực tập nghề nghiệp được tính 2 tín chỉ bắt buột trong chương trình đào tạo ngành Lâm sinh II. NỘI DUNG TIẾN HÀNH THỰC TẬP 1. Thời gian thực tập giáo trình: Từ ngày 19/07/2016 đến ngày 23/07/2016 2. Thành viên đoàn thực tập - Thầy cô dẫn đoàn: + PGS. TS Lê Tấn Lợi – Trưởng đoàn + TS. Võ Quốc Tuấn + Ths. Lý Hằng Ny + KS. Lý Trung Nguyên + KS. Phan Nhựt Trường - Cùng 67 Sinh viên ngành Lâm sinh khóa 39, Đại học Cần Thơ. 3. Địa điểm thực tập giáo trình - Địa điểm 1: Khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ - Địa điểm 2: Khoa Lâm nghiệp, Đại học Nông Lâm – TP. Hồ Chí Minh - Địa điểm 3: VQG Cát Tiên - Địa điểm 4: Vườn hoa Đà Lạt - Địa điểm 5: Thác Datanla - Địa điểm 6: Thung lũng tình yêu - Địa điểm 7: Thiền viện Trúc Lâm – Đà Lạt - Địa điểm 8: Cty CP Rừng hoa Đà Lạt iv
5. MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA ............................................................................................................... i DANH SÁCH CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................................. ii DANH SÁCH HÌNH .......................................................................................................... ii LỜI CÁM ƠN ................................................................................................................... iii I. MỤC ĐÍCH, Ý NGHĨA .................................................................................................................. iv II. NỘI DUNG TIẾN HÀNH THỰC TẬP ..................................................................................... iv 1. Thời gian thực tập giáo trình: .................................................................................................... iv 2. Thành viên đoàn thực tập ........................................................................................................... iv 3. Địa điểm thực tập giáo trình ...................................................................................................... iv I. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN MỘT SỐ ĐỊA ĐIỂM THỰC TẬP ............................................... 6 1. Khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ ................................................................................................ 6 2. Khoa Lâm nghiệp – Đại học Nông lâm TP. Hồ Chí Minh ........................................................... 9 3. Vườn Quốc gia Cát Tiên ............................................................................................................... 10 3.1. Vị trí ........................................................................................................................................ 11 3.2. Các hợp phần ......................................................................................................................... 11 3.3. Lịch sử .................................................................................................................................... 11 3.4. Đa dạng sinh học ................................................................................................................... 11 3.5. Thất bại đề cử di sản thế giới ............................................................................................... 12 4. Vườn hoa TP. Đà Lạt .................................................................................................................... 12 II. NỘI DUNG THỰC TẬP GIÁO TRÌNH ................................................................. 13 1. Khu dự trữ sinh quyển Rừng ngập mặn Cần Giờ ...................................................................... 14 1.1. Sinh kế của người dân Cần Giờ ........................................................................................... 14 1.2. Một số hình ảnh thu thập được tại Cần Giờ ....................................................................... 15 2. Khoa Lâm nghiệp, Đại học Nông Lâm TP. HCM ...................................................................... 17 3. VQG Cát Tiên ................................................................................................................................ 18 4. Hệ sinh thái Rừng Đà Lạt ............................................................................................................. 20 4.1. Khái quát về Rừng đà lạt ...................................................................................................... 20 4.2. Một số khu sinh thái đoàn tham quan thực tập .................................................................. 20 III. KẾT LUẬN ............................................................................................................. 23 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................ 23 v
6. PHẦN NỘI DUNG I. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN MỘT SỐ ĐỊA ĐIỂM THỰC TẬP 1. Khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ Khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ còn gọi là Rừng Sác là một quần thể gồm các loài động, thực vật rừng trên cạn và thuỷ sinh, được hình thành trên vùng châu thổ rộng lớn của các cửa sông Đồng Nai, sông Sài Gòn và sông Vàm Cỏ. UNESCO đã công nhận đây là khu dự trữ sinh quyển thế giới với hệ động thực vật đa dạng độc đáo điển hình của vùng ngập mặn. Nơi đây được công nhận là một khu du lịch trọng điểm quốc gia Việt Nam 1.1. Vị trí địa lý Khu dự trữ sinh quyển rừng mặn Cần Giờ được hình thành ở hạ lưu hệ thống sông Đồng Nai – sông Sài Gòn nằm ở cửa ngõ Đông Nam Thành phố Hồ Chí Minh. Tọa độ: 10°22’ – 10°40’ độ vĩ Bắc và 106°46’ – 107°01’ kinh độ Đông. 6
7. Hình 1: Bản đồ Khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ (Ảnh: Cách trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh khoảng 40 km, khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ giáp tỉnh Đồng Nai ở phía Bắc, giáp biển Đông ở phía Nam, giáp tỉnh Tiền Giang và Long An ở phía Tây, và giáp tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu ở phía Đông. Tổng diện tích khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ là 75.740 ha, trong đó: vùng lõi 4.721 ha, vùng đệm 41.139 ha, và vùng chuyển tiếp 29.880 ha. Đây là khu rừng ngập mặn với một quần thể động thực vật đa dạng, trong số đó nổi bật là đàn khỉ đuôi dài (Macaca fascicularis) cùng nhiều loài chim, cò. 7
8. 1.2. Hình thành Trước chiến tranh, Cần Giờ là khu rừng ngập mặn với quần thể động thực vật phong phú. Nhưng trong chiến tranh bom đạn và chất độc hóa học đã làm nơi đây trở thành "vùng đất chết". Năm 1978, Cần Giờ được sáp nhập về Thành phố Hồ Chí Minh, và năm 1979 UBND thành phố Hồ Chí Minh phát động chiến dịch trồng lại rừng Cần Giờ, thành lập Lâm trường Duyên Hải (đóng tại Cần Giờ, thuộc Ty Lâm nghiệp) với nhiệm vụ khôi phục lại hệ sinh thái ngập mặn[3]. Diện tích rừng đã phủ xanh hơn 31 nghìn héc-ta, trong đó có gần 20 nghìn héc-ta rừng trồng, hơn 11 nghìn héc-ta được khoanh nuôi tái sinh tự nhiên và các loại rừng khác. Ngày 21/ 01/ 2000, khu rừng này đã được Chương trình Con người và Sinh Quyển - MAB của UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển đầu tiên của Việt Nam nằm trong mạng lưới các khu dự trữ sinh quyển của thế giới. Sự khôi phục và phát triển cũng như bảo vệ của khu rừng này ghi nhận sự đóng góp rất lớn của lực lượng thanh niên xung phong thành phố Hồ Chi Minh và nhân dân Cần Giờ. Hiện khu rừng đã được giao cho chính người dân nơi đây chăm sóc và quản lý. 1.3. Hệ sinh thái Rừng ngập mặn Cần Giờ có điều kiện môi trường rất đặc biệt, là hệ sinh thái trung gian giữa hệ sinh thái thủy vực với hệ sinh thái trên cạn, hệ sinh thái nước ngọt và hệ sinh thái nước mặn. Rừng Cần Giờ nhận một lượng lớn phù sa từ sông Đồng Nai, cùng với ảnh hưởng của biển kế cận và các đợt thủy triều mà hệ thực vật nơi đây rất phong phú với trên 150 loài thực vật, trở thành nguồn cung cấp thức ăn và nơi trú ngụ cho rất nhiều loài thủy sinh, cá và các động vật có xương sống khác. Về thực vật: nhiều loại cây, chủ yếu là bần trắng, mấm trắng, các quần hợp đước đôi - bần trắng cùng xu ổi, trang, đưng v.v và các loại nước lợ như bần chua, ô rô, dừa lá, ráng, v.v Thảm cỏ biển với các loài ưu thế Halophyla sp., Halodule sp., và Thalassia sp.; đất canh tác nông nghiệp với lúa, khoai mỡ, các loại đậu, dừa, các loại cây ăn quả. Khảo sát của Phạm Văn Ngọt và cộng sự (2007) ghi nhận rừng ngập mặn Cần Giờ có 220 loài thực vật bậc cao với 155 chi, thuộc 60 họ; trong đó, các họ có nhiều loài nhất gồm: họ Cúc (Asteraceae) 8 loài, họ thầu dầu (Euphorbiaceae) 9 loài, họ Đước (Rhizophoraceae) 13 loài, họ Cói (Cyperaceae) 20 loài, họ Hòa thảo (Poaceae) 20 loài, họ Đậu (Fabaceae) 29 loài.[6] Về động vật: khu hệ động vật thủy sinh không xương sống với trên 700 loài, khu hệ cá trên 130 loài, khu hệ động vật có xương sống có 9 loài lưỡng thê, 31 loài bò sát, 4 loài có vú. Trong đó có 11 loài bò sát có tên trong sách đỏ Việt Nam như: tắc kè (gekko gekko), kỳ đà nước (varanus salvator), trăn đất (python molurus), trăn gấm (python reticulatus), rắn cạp nong (bungarus fasciatus), rắn hổ mang (naja naja), rắn hổ chúa (ophiophagus hannah), vích (chelonia mydas), cá sấu hoa cà (crocodylus porosus) Khu hệ chim có khoảng 130 loài thuộc 47 họ, 17 bộ. Trong đó có 51 loài chim nước và 79 loài không phải chim nước sống trong nhiều sinh cảnh khác nhau. Đây là một khu rừng mà theo đánh giá của các chuyên gia nước ngoài là được khôi phục, chăm sóc, bảo vệ thuộc loại tốt nhất ở Việt Nam và toàn thế giới. Đây cũng là địa điểm lý tưởng phục vụ cho việc nghiên cứu khoa học, du lịch sinh thái. 8
9. Rừng ngập mặn Cần Giờ đã trở thành "lá phổi" đồng thời là "quả thận" có chức năng làm sạch không khí và nước thải từ các thành phố công nghiệp trong thượng nguồn sông Ðồng Nai - Sài Gòn đổ ra biển Ðông. 1.4. Di tích lịch sử Từ năm 1966 đến 30-4-1975, bộ đội đặc công Rừng Sác đã đánh gần 400 trận lớn nhỏ, loại khỏi vòng chiến đấu hơn 6.000 lính Mỹ và chư hầu; đánh chìm và cháy 356 tàu, thuyền chiến đấu, đánh đắm 13 tàu vận tải, bắn cháy 145 giang thuyền; bắn rơi 29 máy bay trực thăng. Trong tổng số hơn 1.000 chiến sĩ thì có đến 860 đã hy sinh (trong đó 767 người hy sinh từ năm 1966 tới 1975, trong đó có 542 chiến sĩ đến nay vẫn chưa tìm thấy xác. Ngày 23/9/1973, Đoàn 10 - Trung đoàn 10 đặc công Rừng Sác được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Ngày nay, rừng Sác có một tưởng niệm bộ đội đặc công Rừng Sác được coi là di tích lịch sử cấp quốc gia. 1.5. Du lịch Từ một vùng đất nghèo, Cần Giờ đã đổi thay khi được Thành phố Hồ Chí Minh quy hoạch và phát triển thành khu du lịch sinh thái. Năm 2000, khu du lịch sinh thái Vàm Sát nằm trong vùng lõi của khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ được thành lập, tháng 2/2003 đã được chức du lịch thế giới cũng công nhận khu du lịch Vàm Sát là một trong hai khu du lịch sinh thái phát triển bền vững của thế giới ở nước ta. Ở đây có nhiều hoạt động du lịch thú vị như tham quan đầm dơi, đi thuyền trên sông, thăm sân chim với rất nhiều loài chim sinh sông, tiếp xúc với đàn khỉ hoang dã, tìm hiểu về hệ thực vật - động vật nơi đây. Tiếp giáp về phía Nam của rừng Cần Giờ là biển Đông. Biển Đông trong xanh, bờ cát mịn, với không khí thoáng mát với một khu sinh thái, đang được xây dựng trở thành khu du lịch hiện đại. 2. Khoa Lâm nghiệp – Đại học Nông lâm TP. Hồ Chí Minh Khoa Lâm Nghiệp được thành lập năm 1955 thuộc trường Đại học Nông Lâm Súc. Năm 1985, Khoa Lâm Nghiệp, trường Ðại Học Nông Lâm Tp. Hồ Chí Minh ngày nay được sát nhập từ 3 Khoa: Khoa Lâm Nghiệp của trường Ðại học Nông nghiệp 4, khoa Lâm Học và khoa Công Nghiệp Rừng của trường Cao Ðẳng Lâm Nghiệp Ðồng Nai. Hiện nay khoa có 2 ngành bậc đại học: ngành Lâm Nghiệp và ngành Chế biến Lân sản với 6 bộ môn chuyên ngành và đào tạo 2 ngành bậc sau đại học: Lâm Sinh và Công nghệ chế biến lâm sản, trong đó đào tạo tiến sĩ ngành Kỹ thuật Lâm sinh. Khoa Lâm Nghiệp đã đào tạo nhiều kỹ sư và thạc sĩ, tiến sĩ ngành Lâm Nghiệp và Chế biến lâm sản ở các tỉnh phía Nam. Các kỹ sư và thạc sĩ, tiến sĩ được đào tạo tại Khoa hiện đang giữ các trọng trách ở các Sở, ban ngành, Trường, Viện và các doanh nghiệp. Uy tín về đào tạo của Khoa Lâm Nghiệp đã được các cơ sở công nhận, hầu hết sinh viên tốt nghiệp đều nhận được việc làm phù hợp với ngành học. Ban Chủ Nhiệm Khoa: Trưởng Khoa: PGS. TS. Phạm Ngọc Nam Phó Trưởng Khoa: ThS. Hoàng Văn Hòa Phó Trưởng Khoa: TS. La Vĩnh Hải Hà 9
10. Bộ môn trực thuộc: + Bộ môn Lâm sinh + Bộ môn Quản lý tài nguyên rừng + Bộ môn Nông Lâm kết hợp và Lâm nghiệp xã hội + Bộ môn Công nghệ Chế biến Lâm sản + Bộ môn Công nghệ Giấy và Bột Giấy + Bộ môn Thiết kế Đồ gỗ Nội thất. Nhân sự: Khoa có 44 cán bộ và công nhân viên, trong đó: có 04 Phó giáo sư Tiến sĩ, 07 tiến sĩ, 28 thạc sĩ và 07 kỹ sư, cử nhân. Chương trình đào tạo: ngành Lâm nghiệp và ngành Chế biến Lâm sản. Trong đó, ngành Lâm nghiệp gồm 3 chuyên ngành là: 1. Lâm nghiệp (Lâm sinh) 2. Quản lý tài nguyên rừng 3. Nông Lâm kết hợp Ngành Công nghệ Chế biến Lâm sản gồm 3 chuyên ngành: 1. Chế biến Lâm sản 2. Công nghệ Giấy và Bột giấy 3. Thiết kế Đồ gỗ Nội thất. Hình 2: Tập thể cán bộ giảng viên Khoa Lâm Nghiệp 2015 (Ảnh: Khoa Lâm nghiệp) 3. Vườn Quốc gia Cát Tiên Vườn quốc gia Cát Tiên là một khu bảo tồn thiên nhiên nằm trên địa bàn 5 huyện Tân Phú, Vĩnh Cửu (Đồng Nai), Cát Tiên, Bảo Lộc (Lâm Đồng) và Bù Đăng (Bình Phước), cách Thành phố Hồ Chí Minh 150 km về phía bắc. Đặc trưng của vườn quốc gia này là rừng đất thấp ẩm ướt nhiệt đới. Được thành lập theo quyết định số 01/CT ngày 13 tháng 1 năm 10